Skip to main content

Athrú treo ar intinn Marty Walsh agus súil aige ar thoghchán Gobharnóra Massachusetts

Tá rúnaí Saothair Rialtas Mheiriceá, Marty Walsh, ar de bhunadh Ghaeltacht Chonamara é, ag cuimhneamh go láidir ar iarraidh a thabhairt faoi thoghchán an Ghobharnóra i Massachusetts i mí na Samhna seo chugainn.  

Ach tá go leor le cur sa gcomhaireamh sula ndéanfadh an Rúnaí Saothair an cinneadh sin. San am céanna, is dóigh go mbeadh air fógra a thabhairt as seo go ceann roinnt seachtainí, nó roimh thús an earraigh, má tá fonn air a bheith san iomaíocht.  

D’athraigh cúrsaí an toghcháin seo go mór le deireanaí nuair a d’fhógair an Gobharnóir atá ar Mhassachusetts faoi láthair, Charlie Baker (Poblachtánach) nach mbeadh sé san iomaíocht aríst. Ceapadh go gcoinneodh Baker an post dá mbeadh fonn air leanacht ar aghaidh. Fágann imeacht an Ghobharnóra Baker na Poblachtánaigh ar charraig i Massachusetts agus gan aon iarrthóir láidir réitithe acu. Ar an taobh eile den scéal, creideann na Daonlathaigh go bhfuil an-deis go deo acu anois ar an bpost polaitíochta agus riaracháin is cumhachtaí sa Stát. Ach leis an deis seo a chinntiú teastaíonn iarrthóir cumasach uathusan freisin agus is dá bharr sin uilig atá ainm Marty Walsh á chur sa gcomhaireamh.  

Tuigtear go mbeadh suim ag Walsh i bpost an Ghobharnóra ach tá iarrthóir láidir eile de chuid na nDaonlathach luaite freisin, sin í Maura Healey atá ina hArd-Aighne i Stát Massachusetts.  

Is cosúil nach mbeadh Marty Walsh ag bacadh le dhul san iomaíocht dá mbeadh fonn ar Healey a dhul ag fiach ar ainmniúchán na nDaonlathach. Fiú is go raibh ráflaí ag dul anonn agus anall sa gcomhrá polaitiúil i mBoston le cúpla lá go raibh Healey ag brath ar a dhul sa rás níl fógra oifigiúil ar bith tugtha aici.  

Tá ceangal láidir polaitíochta, agus cairdeas pearsanta, idir Healey agus Walsh. San am céanna, seo polaitíocht ar leibhéal an-ard agus caithfidh chaon nduine acu cuimhneamh go maith ar a bhfuil rompu. Chaithfí pé ar bith costas polaitíochta, pearsanta agus airgeadais a bheadh i gceist le feachtas a bheadh ag tosaí go gairid agus ag leanfadh ar aghaidh go Samhain seo chugainn, a chur sa gcomhaireamh.  

Cé go bhfuil eolas náisiúnta ar Marty Walsh, tá sé imithe as an bpolaitíocht áitiúil i Massachusetts le tamall. San am céanna, níl sé imithe chomh fada as agus nach gcaithfí conspóidí a bhain lena thréimhsí i bpost an Mhéara i mBoston ina bhéal.  

Marty Walsh. Pic: Seán Ó Mainnín

Níl Méara sa tír nach mbíonn deacrachtaí de chineál éigin aige. Bheadh ceapachán Denis White ina cheannaire póilíneachta i mBoston tamall gairid sular ceapadh Walsh ina Rúnaí Saothair ar cheann de na spallaí a d’fhéadfaí a scaoileadh í dtreo an iarmhéara. B’éigean dó White a chur ar fionraí go gairid théis an cheapacháin nuair a tarraingíodh anuas go raibh White sna cúirteanna roimhe seo de bharr cúiseanna foréigin bhaile. Ní raibh aon fhianaise ann go raibh an Méara Walsh ar an eolas faoi sin – shéan sé go láidir go raibh – ach chuir cuid dá chéilí comhraic sa bpolaitíocht milleán air ina dhiaidh sin féin.  

Ó thaobh Maura Healey de, ní raibh sí ag feidhmiú ag leibhéal sa bpolaitíocht a tharraingeodh aird mhór uirthi agus a chothódh conspóidí. Ach mar Ard-Aighne ar fud an Stáit, tá a hainm scaipthe anonn agus anall. Chomh maith leis sin, is é ré na mban é – in áiteacha air aon nós – sa bpolaitíocht. Bheadh Healy ar an gcéad bhean ina Gobharnóir dá n-éireodh léi. Bheadh mámh eile aice dá rachadh sí sa tóir ar phost an Ghobharnóna – is cosúil go mbeadh tacaíocht Mharty Walsh aice. Dá réir sin uilig, féadfaidh muid glacadh leis go bhfuil cainteanna agus comhrá polaitiúil ar bun, ar an gcúlráid, faoi láthair.  

Ach, ní féidir a bheith cinnte go bhfuil na Poblachtánaigh caillteach in Massachusetts fós, ach an oiread. Sa gcás agus go dtiocfadh iarrthóir aitheanta láidir isteach as Stát éigin eile – mar a rinne Mitt Romney 20 bliain ó shin nuair a tháinig sé isteach as Utah – d’fhéadfadh an scéal athrú. Cé gur Daonlathaigh formhór na ndaoine a chláraíonn go hoifigiúil i Massachusetts, is díol suntais i gcónaí é go n-éiríonn minic go maith le Poblachtánach post an Ghobharnóna a bhuachan. Thug an tráchtaire polaitíochta as Massachusetts, Larry Donnelly, míniú cuimsitheach air seo ag comhdháil faoi stádas mhuintir Chonamara i bpolaitíocht Mheiriceá, a eagraíodh in Ionad na nImirceach agus Diaspóra i gCarna le gairid. Gobharnóirí nach bhfuil ag luí isteach go daingean leis na Poblachtánaigh iad siúd a fhaigheann an chumhacht in Massachusetts. San am céanna, bíonn a ndearcadh ar an eacnamaíocht agus ar chúrsaí airgid sách coimeádach: sin rud a chuireann go leor daoine sa Stát liobrálach seo ar a suaimhneas.  

Caithfear cuimhneamh nach ionann go leor den Stát agus Boston féin, an phríomhchathair. Bheadh go leor den phobal san aicme is láidre airgeadais i mbailte ar fud Massachusetts. Bheadh buntáiste ansin ag Healey nó ag Walsh. Aithnítear iad beirt mar Dhaonlathaigh ar an seanmhúnla. Go deimhin, bheadh an buntáiste ag Marty Walsh gur féidir leis feachtas an-láidir a eagrú ó shráid go sráid agus ó dhoras go doras de bharr a cheangal leis na ceardchumainn. Agus b’in tús maith.  

Ach sula dtroidfear amach toghchán an Ghobharnóra, beidh réamhthoghcháin i measc na nDaonlathach féin agus inseoidh na torthaí sin go leor den scéal.  

Agus roimhe sin, beidh ar Marty Walsh socrú a dhéanamh an mbeidh sé páirteach sa gcoimhlint sin i measc na nDaonlathach más leis a dhul céim eile.  

Post cumhachtach i Stát ar bith é stádas an Ghobharnóra. Fiú agus go bhfuil stádas an-ard bainte amach ag Marty Walsh in Washington, d’fheicfeadh sé go mbeadh an duais mhór i Massachusetts chomh tábhachtach céanna.  

Níos mó

Feirmeoirí móra is mó a bhainfidh buntáiste as plean nua an AE

An athrú polasaí athrú polasaí nach n-athraíonn rud ar bith? Sin í an cheist atá le cur i ndiaidh don Aontas Eorpach glacadh leis an leagan nua den Chomhpholasaí Talmhaíochta (CAP).

Tá bréagpharlaimint an Aontais i ndiaidh vótáil ar son an dréacht is deireanaí den chomhpholasaí. Nuair a cuireadh tús leis an idirbheartaíocht trí bliana ó shin luadh an tábhacht a bhain le polasaí glas don eacnamaíocht i gcoitinne, agus an riachtanas go ndéanfaí beart maidir le hastaíochtaí feirmeoireachta.

Luadh freisin an tábhacht a bhain le cóineasú nó coinbhéirseacht ioncaim trí níos mó de na fóirdheontais a thabhairt do na feirmeoirí beaga.

Ach is i bhfad uaidh sin an comhpholasaí a aontaíodh sa deireadh, go háirithe maidir le cúrsaí comhshaoil. Faoin bplean nua, beidh formhór an airgid ón gcomhpholasaí ag dul dóibh siúd, go háirithe feirmeoirí móra, atá  beag beann ar choinníollacha timpeallachta.

Den €387 billiún don tréimhse fóirdheontais romhainn, beidh €270 billiún le caitheamh ar íocaíochtaí díreacha.

Ar an taobh eile den scéal, tá caint ann i gcónaí faoi chuid den bhearna idir feirmeacha móra agus feirmeacha beaga a iamh tríd na fóirdheontais is ísle a chóineasú ó 60%, mar atá faoi láthair, go dtí 85%.

Faoin gcóras sin faigheann feirmeoirí a bhfuil feirm mhór acu níos mó deontais in aghaidh an heicteáir ná mar a fhaigheann an feirmeoir beag. Is iarracht é an cóineasú nó an choinbhéirseacht na híocaíochtaí a fhaigheann an dream is lú talamh a chothromú.

Maíonn an feisire Eorpach Luke Ming Flanagan go mbeidh €2,200 breise sa mbliain ag dul dóibh siúd a gheobhaidh na híocaíochtaí is ísle, an dream a bhfuil 32 heicteár acu. Ach deir sé go bhféadfadh siad €3,200 sa bhliain a fháil dá ndéanfaí cóineasú 100% (seachas an 60% atá ann).

Agus deir sé go bhfuil lánchead ag an Aire Talmhaíochta, Charlie McConalogue, an cóineasú sin a thabhairt isteach dá mba mhian leis é. Mura ndéanann, is mar gheall ar chinneadh a dhein sé féin – agus an rialtas – é.

Admhaíonn Luke Ming Flanagan áfach nach bhfuil tada sa phlean dáiríre a dhéanfadh leas do na cuspóirí glasa a raibh an oiread sin cainte fúthu.

Deir Raphael Schmeller, sa nuachtán Gearmánach Junge Welt, nach bhfuil ach 25% de na híocaíochtaí díreacha ceangailte le scéimeanna éiceolaíocha – scéimeanna a cháintear toisc iad a bheith éiginnte ar aon chuma.

Agus luann Schmeller ráiteas a rinne Martin Schulz, cathaoirleach náisiúnta an AbL, grúpa a chuireann an talmhaíocht tuaithe chun cinn. Dúirt Martin Schulz gur geall le “fógra féimheachta” a bhí sa phlean fad is a bhaineann sé leis an gcothromas sóisialta mar gheall gur chuig na feirmeacha móra a rachaidh an chuid is mó den tacaíocht i gcónaí.

Ar ndóigh, tá an plean cáinte ag eagraíochtaí ar nós Na Feirmeoirí Aontaithe; ach ní mar gheall nach dtéann sé sách fada maidir le cóineasú (a chuideodh le feirmeoirí beaga) ach go dtéann sé rófhada is go bhfuil baol ann go mbeidh laghdú beag ar theacht isteach na bhfeirmeoirí móra.

Séard a léiríonn na fíricí seo ná nach bhfuil sa gcaint faoi ghéarchéim na haeráide, an bhithéagsúlacht agus timpeallacht ghlas ach dordfhocail – ag an gCoimisiún Eorpach agus ag na rialtais freisin.

Níl an tábhacht chéanna ag baint le talmhaíocht in Éirinn is a bhain nuair a chuamar isteach sa gComhphobal Eorpach, ach tá tábhacht léi i gcónaí, go háirithe faoin tuath.

Ach is léir nach bhfuil sé i gceist ag an gCoimisiún córas daonlathach feirmeoireachta a chur i bhfeidhm a roinnfeadh fóirdheontais Eorpacha go cothrom, agus nach bhfuil aon spéis ag an rialtas reatha – rialtas a mhaíonn an Comhaontas Glas go bhfuil an oiread sin tionchair acu air – a bheith ag smaoineamh faoina leithéid ach an oiread.

Cad chuige mar sin na gearáin ón IFA agus na bagairtí go n-eagrófar agóidí faoi na hathruithe?

Ceapaim gur chuir Flanagan a mhéar ar an bpointe. Tá cead ag an Aire dul níos faide agus níos gasta ó thaobh cóineasú ioncaim dhe ná mar atá leagtha síos sa gComhpholasaí. Teastaíonn ón IFA féachaint chuige nach ndéanfaidh sé amhlaidh.

Agus toisc nach bpléitear na buntáistí is na míbhuntáistí a bhaineann go fírinneach leis an bplean ar na meáin chraolta nó sna meáin mhóra, fágtar anailís ar an bplean i lámha na ndaoine a fhaigheann a chuid is mó de na fóirdheontais chéanna.

Agus fágtar freagra na bhfeirmeoirí ina lámha siúd freisin.

Ach ar ndóigh ní dhéanann muid aon díospóireacht faoi rud ar bith a thagann ón Aontas Eorpach. Más Eorpach é is rud maith é, an mana a bhíonn i bhfeidhm againn anseo.

Ach má dhéanann muid scrúdú ar an bplean seo tá sé soiléir go dtagann sé salach ar fad ar chaint an rialtais faoi modh glas oibre agus faoi chothrom na Féinne.

Aon fhreagra ag Eamon Ryan?

Níos mó